TOBB’un 16 Ağustos’ta yayınladığı genelgenin ardından oda ve borsalarda seçim çalışmaları hız kazandı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve bünyesindeki oda ve borsalara Ekim ve Kasım aylarında yapılacak seçimler sırasında uyulması gereken kurallara ve yapılması gereken işlemlere yönelik seçim genelgesi 16 Ağustos 2022 tarihinde yayınladı.
Bilindiği üzere 2017 sonbaharında yapılması gereken seçimler, Eylül 2017 tarihli kararname ile 2018’in bahar aylarına ertelenmişti. O tarihten bu yana sessizlik sürerken TOBB, tüm oda ve borsalarına iletilmek üzere seçim genelgesi konulu bir yazı gönderdi.
Genelgede “5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 84’üncü maddesi gereği oda ve borsaların organ seçimleri 2022 yılının Ekim ve Kasım ayları içinde yapılacaktır. Bu nedenle, oda ve borsaların organ seçimlerine yönelik her türlü tedbirin alınması ve gerekli işlemlerin zamanında yerine getirilmesi gerekmektedir” hatırlatması yapıldı.
Genelgede ayrıca, “Ekim/Kasım 2022 tarihinde yapılacak seçimler nedeniyle, ilave delegelerin belirlenmesinde 31.8.2022 tarihindeki ortak veri tabanında güncel olarak tutulması gereken oda/borsa üye kayıtları esas alınacaktır. Oda ve borsaların üye veri tabanında gerekli güncellemeleri yapması gerekmektedir.” hatırlatması yapıldı.
Bu bilgi, “Yakın zamanda bir seçim mi var?” sorusunu gündeme getirirken, öte yandan, iş dünyası kulislerinde seçimlerin ertelenmesine yönelik çalışmaların da yapıldığı iddiaları dolaşmaya başladı.
6 sayfadan oluşan ve seçimlerin şekli hakkında bilgilendirmelerin yapıldığı genelgede şu ifadelere yer verildi:
- Kanun’un 81’inci maddesinin birinci fıkrası; “Oda, borsa ve Birlik organları ile şubelerinin seçimleri, bu
Kanunda yazılı esas ve usullere göre, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri
tabanında Birliğe bağlı oda ve borsa meslek gruplarına göre seçme ve seçilme niteliklerini haiz olan üyeleri
gösteren oda, borsa ve Birlik veri tabanından alınan güncel üye listeleriyle yargı gözetiminde
yapılır.” hükmünü içermektedir.
Ayrıca, Kanun’un 84’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a/1) bendi hükmü gereği, meslek komiteleri
seçiminden en az yirmi gün önce oda ve borsaların yönetim kurulları tarafından, seçilme hakkına sahip
olanlarla, seçme hakkına sahip olanları gösteren, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen veri tabanında yer alan meslek gruplarına göre hazırlanan listelerin üç nüsha halinde kuruluşun bulunduğu yerdeki ilçe seçim kurulu başkanına sunulması gerekmektedir.
Yukarıda anılan 81’inci ve 84’üncü madde hükümlerine istinaden, ortak veri tabanından alınan listelerin oda ve borsalarca ilçe seçim kuruluna sunulması ve ilçe seçim kuruluna sunulan listelerle, ortak veri tabanındaki bilgilerin örtüşmesi gerekmektedir. İtirazlara ilişkin olarak ilçe seçim kurulları tarafından Birliğimize başvurulduğunda ortak veri tabanındaki verilere itibar edilecektir.
- Kanunun 10’uncu ve 32’nci maddeleri hükümleri uyarınca; içinde bulunulan yıldan önceki iki yıldan itibaren adresleri ve durumları tespit edilemeyenler ile bu süre zarfında aidat borçlarını ödememiş olan oda üyelerinin isimlerinin oda yönetim kurulunun kararıyla, içinde bulunulan yıldan önceki iki yıldan itibaren adresleri ve durumları tespit edilemeyen ve içinde bulunulan yıldan önceki son iki yılda, borsa maddeleri üzerine alım satımı bulunmayan borsa üyelerinin isimlerinin borsa meclisinin kararıyla, meslek grupları ve seçmen listelerinden silinmesi gerektiği malumdur.
Diğer yandan, Oda Muamelat Yönetmeliği’nin 14’üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları; “Aidat
borçlarının ödenmemesi nedeniyle üyeliği askıya alınanlardan, askıda geçen süre için tahakkuk ettirilecek
aidat borçları da dahil olmak üzere aidat borçlarının tamamını ödeyenlerin üyeliği yönetim kurulu kararıyla
askıdan indirilir ve bu üyelerin isimleri meslek grupları ve seçmen listelerine dahil edilerek aidat tahakkukları yeniden başlatılır. Adres ve durumunun tespit edilememesi nedeniyle üyeliği askıya alınanlardan, adres ve durumlarını bildirenlerin üyeliği yönetim kurulu kararıyla askıdan indirilir ve bu üyelerin isimleri meslek gruplarına dahil edilerek aidat tahakkukları yeniden başlatılır. Ancak bunlar, aidat borçlarının tamamını ödemedikçe seçmen listelerine dahil edilmez.” hükümlerini içermektedir.
Bununla birlikte, Borsa Muamelat Yönetmeliği’nin 13’üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları; “Borsa maddeleri üzerinde alım satımın bulunmaması nedeniyle üyeliği askıya alınanlardan, borsaya tabi maddeler üzerinde alım satım işleminin bulunduğunun belgelendirilmek kaydıyla beyan üzerine veya resen tespit edilmesi halinde bu üyelerin üyeliği yönetim kurulu kararıyla askıdan indirilir ve isimleri meslek gruplarına dahil edilerek aidat tahakkukları yeniden başlatılır. Ancak bunlar, aidat borçlarının tamamını ödemedikçe seçmen listelerine dahil edilmez. Adres ve durumunun tespit edilememesi nedeniyle üyeliği askıya alınanlardan, adres ve durumlarını bildirenlerin üyeliği yönetim kurulu kararıyla askıdan indirilir ve bu üyelerin isimleri meslek gruplarına dahil edilerek aidat tahakkukları yeniden başlatılır. Ancak bunlar, aidat borçlarının tamamını ödemedikçe seçmen listelerine dahil edilmez.” hükümlerine yer vermektedir.
Bu kapsamda, Oda Muamelat Yönetmeliği ile Borsa Muamelat Yönetmeliği’nin anılan hükümleri çerçevesinde aidat borçlarının tamamını ödeyenler, seçmen listeleri kesinleşene kadar askıdan indirilir ve seçmen listelerine dahil edilirler.
- Organ Seçimleri Yönetmeliği’nin 9’uncu maddesinde, “Oda ve Borsa Organlarına Seçilecek Üye Sayısı”
düzenlenmiştir. Anılan maddenin son fıkrasında “Bu maddede yer alan oda ve borsa üye sayısının hesabında, Kanunun 10’uncu ve 32’nci maddesi uyarınca meslek gruplarından ve seçmen listelerinden silinen üyeler dikkate alınmaz” hükmü yer almaktadır.
Bazı oda/borsalarımızca meslek gruplarının üye sayılarının hesabında; seçmen listesindeki üye sayılarının esas alınmasına ilişkin yanlış bilgilendirmeler yapıldığının tespit edilmesi nedeniyle, bu hususun tekrar hatırlatılmasında fayda mütalaa edilmiştir. Zira, seçmen listesi sadece seçme ve seçilme haklarına sahip oda/borsa üyelerini gösteren bir listedir, bu listenin üye sayısının hesabında dikkate alınması mümkün değildir. Bu nedenle, anılan maddenin son fıkrasından da anlaşılacağı üzere, meslek grubu üye sayıları belirlenirken, oda/borsa üye sayısının hesabında sadece Kanun’un 10’uncu ve 32 inci maddesi uyarınca askıya alınanlar dikkate alınmayacaktır. - Organ Seçimleri Yönetmeliği’nin 13’üncü maddesinin beşinci fıkrası; “Oda ve borsaların seçecekleri Genel Kurul delege sayıları Kanunun 61’inci maddesindeki kriterlere uygun olarak Birlikçe belirlenir ve seçimlerin yapılacağı tarihten bir ay önce oda ve borsalara bildirilir.” hükmünü içerdiğinden Ekim/Kasım 2022 tarihinde yapılacak seçimler nedeniyle, ilave delegelerin belirlenmesinde 31.08.2022 tarihindeki ortak veri tabanında güncel olarak tutulması gereken oda/borsa üye kayıtları esas alınacaktır. Oda ve borsaların üye veri tabanında gerekli güncellemeleri yapması gerekmektedir.
- Organ Seçimleri Yönetmeliğinin 8’inci maddesinde yer alan; “Meslek komitesi ve meclis seçimlerinden
azami üç ay, asgari bir ay önce mahalli gazetelerde ve oda ve borsanın duyuru panosunda ilan edilmek suretiyle üyeler, vergi mükellefiyetlerine ilişkin oda ve borsa kayıtlarını kontrole davet edilir. Bu ilânlarda, kayıtların incelemeye açık tutulacağı süre, kayıtların düzeltilmesi için uygulanacak yöntem ve süresinde başvurulmaması nedeniyle kayıtların düzeltilememesi halinde oda ve borsa kayıtlarının doğruluğunun üye tarafından kabul edilmiş sayılacağı hususları belirtilir.” hükmü gereğince, mahalli gazetelerde yapılacak ilan tarihinden itibaren en erken 1 ay sonra seçim tarihi belirlenebilecektir. Bu itibarla, vergi mükellefiyetinin kontrolü için yapılacak ilanların, odanız/borsanız tarafından öngörülen seçim tarihlerinden en az bir ay önce yapılması gerekmektedir. - 5174 sayılı Kanunun 81’inci maddesinin beşinci fıkrasında; “Tüzel kişi temsilcisi gerçek kişilerin, temsil
ettikleri tüzel kişinin tescili ana sözleşmeleri gereğince temsil ve bağlayıcı işlem yapma yetkisine sahip
olduklarına dair düzenlenmiş sicil tasdiknamesi veya ticaret sicil müdürlüğünden doksan gün çerisinde alınmış yetki belgesinin oy kullanma sırasında ibrazı gerekir. İbraz edilen sicil tasdiknamesinin bir fotokopisi oy kullanılan sandık kurulu başkanına teslim edilir. Ticaret sicil müdürlüklerince organ seçimlerinin başladığı tarihten önceki doksan gün de dâhil olmak üzere oda ve borsa organ seçimlerinin yapıldığı aylarda seçim amacıyla tasdik edilen bu belgelerden harç ve hizmet bedeli tahsil edilmez.” hükümleri yer almaktadır.
Seçim amacıyla düzenlenecek belgelerin diğer belgelerden ayrılması ve seçimin sıhhatinin temini amacıyla
Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü ile Birliğimizce seçmenlere verilecek Seçim Yetki Belgesi ve
Seçime Özgü e-Sicil Tasdiknamesi belgelerine ilişkin teknik çalışma yapılmıştır.
Çalışmaya ilişkin detaylar ekte yer almaktadır.
Birliğimizce yayımlanan organ seçimleri genelgeleri Birliğimiz internet sitesinin mevzuat bölümünde
yayımlanmaktadır. Bu ve bundan sonra çıkarılacak seçimlere ilişkin genelgeler de aynı yerde yayımlanacaktır.
Organ Seçimleri Yönetmeliği hükümleri Birliğimiz tarafından yürütüldüğünden, seçimlere ilişkin tereddüde
düşülen hususların Birliğimize yazılı olarak sorulması gerekmektedir.
Seçimlerin süresinde yapılmasına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek oda/borsa organlarının ve genel sekreterinin sorumluluğundadır. Bu sorumlulukların ihmal edilmesi durumunda hukuki ve cezai mesuliyetler doğabilecektir.