Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü Edirne’nin sanayiye dayalı gelişimindeki önemli bilgileri kamuoyu ile paylaştı
Edirne Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü Edirne ilinin sanayiye dayalı gelişimi konusunda önemli bilgilerin paylaşıldığı ve Edirne Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü Salih Akbulut imzasıyla paylaşılan raporda şu ifadelere yer verildi:
EDİRNE İLİ SANAYİSİNİN GENEL DURUMU
İl Sanayinin Gelişimi
Edirne ilinin coğrafi olarak üç önemli nehrin (Meriç, Tunca, Arda) birleşim noktasında olması ve verimli topraklar üzerinde kurulu bulunması nedeniyle önemli miktarda tarımsal üretim gerçekleşmektedir. Bugün için yaklaşık olarak Türkiye çeltik üretiminin %43’ü, yağlık ayçiçeği üretiminin %13’ü ve buğday üretiminin %3’ü Edirne’de gerçekleşmektedir. Buna bağlı olarak da İl sanayinin gelişimi tarıma dayalı sanayi şeklinde oluşmuştur.
6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu kapsamında İlimizde 446 adet sanayi işletmesi sanayi siciline kayıtlıdır. Bugün için sanayi siciline kayıtlı gıda işletmelerinden; 39 adedini pirinç üretimi yapan işletmeler, 12 adedini Ham ve Rafine Yağ üretimi yapan işletmeler, 13 adedini un üretimi ve 18 adedini Süt ve Süt Ürünleri üretimi yapan işletmelerden oluşmaktadır.
Tarıma dayalı sanayi işletmeleri dışında ilde gelişen diğer bir sektör tekstil sektörüdür. Bugün için ilde 40 adet tekstil işletmesi bulunmakta olup buralarda çalışan sayısı yaklaşık olarak 9675 kişidir.
Edirne Linyit Kömürü rezervleri bakımından önemli bir potansiyele sahiptir. 24 adet Linyit Kömürü işletmesinde yaklaşık olarak yıllık 429 bin ton Linyit Kömürü üretilmektedir. Üretilen kömürün büyük bir bölümü il sanayi işletmelerinde ve konutlarda ısınma amaçlı kullanılmaktadır.
Edirne ilinde sanayide yaklaşık 16.657 kişi istihdam edilmektedir.
2020 yılında, İl ihracatı 68,4 milyon dolar, İl ithalatı 108,7 milyon dolar olmuştur.
İl Sanayindeki Büyüklükler
Edirne ilinde 2020 yılında 318 hektarı OSB, 76 hektarı KSS ve 673 hektarı münferit alan olmak üzere toplam 1067 hektar sanayi alanı vardır. İlde serbest bölge bulunmamaktadır.
Sektörel Dağılım
SIRA SEKTÖR FİRMA SAYISI %
1 Gıda 139 31,17
2 Fırın Pastane 53 11,88
3 Madencilik 55 12,33
4 Metal 59 13,23
5 Tekstil 40 8,97
6 Bilgisayar Yazılım 17 3,81
7 Diğer 83 18,61
TOPLAM 446 100,00
Çalışan Sayısı
SIRA SEKTÖR ÇALIŞAN SAYISI %
1 Gıda 2937 17,63
2 Fırın Pastane 314 1,89
3 Madencilik 1661 9,97
4 Metal 817 4,90
5 Tekstil 9675 58,08
6 Bilgisayar Yazılım 51 0,31
7 Diğer 1202 7,22
TOPLAM 16657 100,00
İl Sanayi Genel Değerlendirme
Edirne sanayisinin gelişim yönünü ilin tarımsal üretimi ve pazarlara olan yakınlığı belirlemiştir. İlimizde Türkiye Çeltik ve Ayçiçeği üretiminin önemli bir kısmı yapıldığından sanayi tesisleri de buna paralel gelişmiştir. Yine Avrupa Birliği ülkelerine en önemli ihraç ürünümüz olan tekstil ürünleri üretimi ilimizde gelişmiştir.
Türkiye’nin en büyük tüketim pazarı olan İstanbul’a yakınlığımız gıda sektörünün gelişimine katkıda bulunmuştur.
Sanayi Alanları
İlde 3 adet OSB, 9 adet KSS bulunmaktadır. Sanayi alanlarının toplam büyüklüğü 1067 hektardır. İlimizde kurulu bulunan 3 adet OSB’den sadece Edirne OSB’nin alt yapısı tamamlanmış durumda ve burada da doluluk oranı %100’e ulaşmıştır.
Diğer iki OSB olan Uzunköprü OSB ve Keşan Gıda İhtisas OSB’de ise altyapı yatırımları henüz başlamamıştır. KSS’lerde ise doluluk oranları %90’ların üzerinde olup ihtiyaçları karşılayamayacak düzeydedir.
İlimiz arazilerinin büyük bir kısmı tarım arazisi ve orman niteliğinde olmasından dolayı potansiyel sanayi alanı olarak tanımlanabilecek bir alan bulunmamaktadır.
Organize Sanayi Bölgeleri
Edirne ilinde 1’i ihtisas OSB olmak üzere 3 adet sicil almış OSB vardır. OSB’lerden 1’i faaliyete geçmiştir. İlde altyapı yatırımı devam eden OSB yoktur. İlde planlama çalışmaları başlamış, ancak henüz yatırım programına alınmamış 2 OSB vardır.
Edirne İli Tamamlanan Organize Sanayi Bölgeleri
Edirne OSB; 1994 yılında kurulmuş olup 2006 yılında faaliyete başlamıştır. Toplam alan 107 hektardır. Toplam 43 parsel olup 40 adeti tahsislidir. 23 adet parsel üretime geçmiş olup 11 adet parsel inşaat halindedir. Toplam istihdam 850 kişidir. Edirne OSB’de toplam 37 firmaya tahsis yapılmıştır. 3 firmaya birden fazla sanayi arsası tahsis edilmiştir.
Yatırım Programında Yer Almayan Organize Sanayi Bölgesi Projeleri
Uzunköprü Organize Sanayi Bölgesi
Uzunköprü OSB’nin Kuruluş çalışmalarına 2016 yılında başlanmış, 2017 yılı içerisinde yer seçimi kesinleştirilmiş ve 2017 Aralık ayı içerisinde 339 sicil numaralı OSB olarak Tüzel Kişilik kazanmıştır. Uzunköprü İlçesi Kavacık Köyü sınırları içerisindeki 715 dekar Hazine Arazisi üzerine Uzunköprü Ticaret ve Sanayi Odası ile Edirne İl Özel İdaresi ortaklığı ile kurulmuştur.
Keşan Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi
Kuruluş çalışmalarına 2014 yılında başlanmış, 2020 Mayıs ayı sonunda yer seçimi kesinleştirilmiş ve 2020 Kasım ayı içerisinde 359 sicil numaralı OSB olarak Tüzel Kişilik kazanmıştır. Keşan İlçesi Paşayiğit Mahallesi sınırları içerisindeki 1401 dekar Hazine Arazisi üzerine Keşan Ticaret ve Sanayi Odası, Edirne İl Özel İdaresi, Keşan Belediye Başkanlığı ve Keşan Ticaret Borsasının ortaklığı ile kurulmuştur.
İpsala Organize Sanayi Bölgesi
Kuruluş işlemleri için Bakanlığımıza başvurulmuş olup, yer seçimi çalışmaları devam etmektedir.
Sanayi Siteleri
Edirne ilinde, 4 SS’nin altyapısı/ üstyapısı Bakanlığımızdan kredili olmak üzere toplam 9 küçük sanayi sitesi (SS) vardır. Bunlar; Edirne Merkez ve Yeni KSS, Uzunköprü KSS, Keşan KSS, Havsa KSS, Lalapaşa KSS, Süloğlu KSS, Meriç KSS ve İpsala KSS ‘dir.
İl Dış Ticaretinin Gelişimi
Edirne ilinin 2020 yılında; ihracatı 68,4 milyon dolar iken ithalatı 108,7 milyon dolar dır. Edirne ili Türkiye genelinde illerin 2020 yılı dış ticaret performansları sıralamasında ihracatta 60. sırada, ithalatta ise 40. sırada yer almaktadır.
Edirne ili 2020 yılı ihracatı; ağırlıklı olarak Bulgaristan(14,11%), Yunanistan(9,89%), Arnavutluk(6,92%), Venezuela(6,76%), Almanya(6,37%), Katar(4,91%), Kosova(4,77%), Angola(4,75%), Kuzey Makedonya(3,40%) ve Bosna-Hersek(3,03%) ülkelerine yöneliktir. Edirne ili ithalatı; ağırlıklı olarak Bulgaristan(38,73%), Rusya Federasyonu(29,19%), Ukrayna(10,98%), Moldova(9,34%), Birleşik
Krallık(3,06%), Romanya(1,84%), Brezilya(1,26%), Çekya(1,04%), Yunanistan(0,85%) ve Çin(0,68%) ülkelerinden yapılmaktadır.
İL SANAYİNİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Ulaşım altyapısı
Edirne’de 688 km karayolu, 60 km otoyol ve 96 km demiryolu bulunmaktadır. İlimizde Bulgaristan’a açılan 2 karayolu ve 1 demiryolu kapısı ile Yunanistan’a açılan 2 karayolu kapısı ile Avrupa’ya bağlantı sağlanmaktadır.
Faaliyette olan tek organize sanayi bölgesi olan Edirne OSB’nin mevcut karayolu bağlantısı yetersiz kalmakta olup yeni planlanan Havsa-Hamzabeyli karayolu gerçekleştiğinde ulaşım problemi kalmayacaktır.
Sanayi bölgelerinin altyapısı
İlimizde faaliyette olan tek organize sanayi bölgesi Edirne OSB’de arıtma tesisi bulunmakta, ancak ulaşım altyapısında problem bulunmaktadır. Bu da Havsa-Hamzabeyli karayolu bağlantısı hayata geçtiğinde çözülecektir.
Kentleşme –imar sorunları
Edirne merkezde yer alan 1. ve 2. Küçük Sanayi Siteleri şehir merkezinde kaldığından bunların daha modern bir şekilde yapılacak yeni sanayi sitelerine taşınması ilin gelişimi için önem arz etmektedir. Geçmişte Edirne Belediyesi tarafından böyle bir girişim başlatılmışsa da herhangi bir sonuca ulaşılamamıştır.
İşgücü Sorunları
İldeki çalışma çağındaki nüfus 283.384 kişidir.
İlde ikamet eden göçmen nüfus 5084* ve çalışma çağındaki göçmen nüfus 4205* kişidir. (* Edirne İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından bildirilmiştir.)
İlde sanayi tesislerinde çalışan göçmen işçilerin sayısı 33 kişidir ve bu işçiler diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, ana metal sanayii, makine ve teçhizat hariç, fabrikasyon metal ürünleri imalatı, gıda ürünlerinin imalatı, giyim eşyalarının imalatı ve diğer madencilik ve taş ocakçılığı sektörlerinde yoğunlaşmıştır.
İlimizde bulunan Edirne OSB, şehir dışında bulunmasından ve ulaşım konusunda sıkıntı yaşanmasından dolayı işgücü temininde sıkıntılar yaşanmaktadır. İlimizde bulunan küçük sanayi siteleri şehir içinde olduğundan dolayı ulaşımda sıkıntı yaşanmamakta ve nispeten iş gücü sıkıntısı bulunmamaktadır. Ancak sanayi sitelerinde yetişmiş eleman bulma konusunda sıkıntı yaşamaktadır.
Girdi Temini
İthal edilen ürünlerin yurtiçinden temini konusunda İlimizde SİP(Sanayi İşbirliği Projeleri) mevzuatı kapsamında alım yapabilecek kurum ya da kuruluşların ihtiyaç duyduğu ürünler ile ilgili önceden yapmış oldukları anlaşmalar nedeniyle projeye dâhil olamamaktadırlar.
İthal edilen ürünlerin yerli üretime göre ucuz olabilmektedir.
Ar-Ge ve Ürün Geliştirme
Bakanlığımız hedefleri arasında bulunan Ar-Ge merkezlerinin arttırılması kapsamında İlimiz sanayicileri ile görüşmeler devam etmekte olup sanayi işletmelerinin küçük kapasiteli olması nedeniyle İlimiz genelinde henüz bir Ar-Ge Merkezi kuruluşu gerçekleştirilememiştir.
Pazar ve Rekabet Sorunları
İlimiz GZFT analizi genel olarak değerlendirildiğinde, İlimizde bulunan sınır kapıları birçok imkân sunmakla birlikte sanayi ve ticari anlamda pek değerlendiremediğimiz görülmektedir. Bunun en önemli sebebi ihracat ve ithalatla uğraşan birçok firmanın operasyon merkezinin İstanbul olmasıdır.