Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, anıt ağaçların uzun yıllar varlıklarını sağlıklı şekilde sürdürebilmeleri amacıyla yürüttüğü çalışmalar kapsamında bu yıl Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İzmir ve Manisa’daki anıt ağaçların bakımını yapıyor
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, 2021 yılı içinde ülke genelindeki 9369 anıt ağaçtan 1625‘ine bakım yapılacak.
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünce uygun nitelikteki ağaçlar, anıt ağaç olarak tescil edilerek koruma altına alıyor ve anıt ağaçların uzun yıllar varlıklarını sağlıklı şekilde sürdürebilmeleri amacıyla bakımları özenle yapılıyor.
Mevzuatta “tabiat varlığı” olarak tanımlanan anıt ağaçların mevcut durumlarını belirlemek, bakım ihtiyaçlarını tespit etmek, korunmalarını ve tanıtımlarını sağlamak ve tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi için Bakanlık tarafından çalışmalar yürütülüyor.
2020 yılında 52 anıt ağaç Bakanlık tarafından tescil edilerek koruma altına alındı, böylece 2011’den bu yana tescil edilen anıt ağaç sayısı 1027’ye ulaştı.
Edirne’de bulunan 23 anıt ağaçtan en yaşlı olanı Enez Hasköy’de
Bakanlık bu yıl Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İzmir ve Manisa’da bulunan 1625 anıt ağacın bakımını yapacak.
Edirne genelinde bugüne kadar tespit edilen ve koruma altına alınan 23 anıt ağaç bulunuyor. Bunların 13’ü Edirne Merkez’de, 4’ü Uzunköprü’de, 5’i Enez’de ve 1 tanesi de Keşan’da.
23 ağaç içinde en yaşlı olanı ise Enez’in Hasköy’ünde bulunan ve Latince adı “Quercus cerris” olan 284 yaşındaki “Saçlı Meşe” ağacı.
İkinci en yaşlı anıt ağaç da yine Enez Hasköy’de ve 258 yaşında.
Tabiat Varlıkları’na bağlı ekipler bölgede bakım çalışmalarını sürdürüyor
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne bağlı ekipler, 11 Haziran 2021 Cuma günü Enez bölgesine gelerek burada bulunan anıt ağaçların bakım çalışmaları yaptı.
Alınan bilgiye göre; Enez Hasköy’de 6 adet anıt ağaç vardı ancak bunlardan bir tanesi geçen kış yıkıldı. Bugün itibari ile varlığını sürdüren 5 anıt ağaçtan 3’ü Hasköy mezarlık alanında bulunuyor.
Çalışmaları yürüten ekipler proje kapsamında ağaçları mantar ve böceklere karşı ilaçlıyor, kuru dalları buduyor ve sıva teliyle sabitleyerek macunluyor. Ağaçların kabukları soyulmuş kısımları zift ve katranla sıvanarak iklim şartlarına dayanabilmeleri sağlanıyor. Son olarak ağaçlara kimlik bilgilerinin yer aldığı tabelalar asılıyor.
Keşan’ın anıt ağacı 166 yaşında
Keşan’da doğal varlığını sürdüren ve bakım çalışmalarının 13 Haziran 2021 Pazar günü yapılması beklenen anıt ağaç da, Osmanlı döneminden kalan ve 500 yılı aşkın tarihiyle dikkatleri çeken Hersekzade Ahmet Paşa Cami bahçesinde bulunuyor.
166 yaşındaki “Doğu Çınarı”, 15 metreye yaklaşan boyu ve 128 santimetre olan gövde çapı ile tarihin sessiz tanığı olarak; gövdesinin altına sığınanlara gölgesi ile serinlik vermeye, dallarına konan kuşlara yuva olmaya, kök saldığı toprağa can olmaya devam ediyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı “Anıt Ağaçlar” projesi
Anıt ağaçlar, geçmiş ile günümüz, günümüz ile gelecek arasında köprü kurabilecek uzunlukta doğal ömre sahip olan ağaçlardan yaş, gövde çapı, tepe çapı ve boy itibariyle kendi türünün alışılagelmiş ölçülerinin çok üzerindeki boyutlara ulaşan ya da yöre tarihinde mistik kültüründe ve folklöründe özel yeri bulunan ağaçlar olarak tanımlanır.
Kısaca uzun doğal yaşam sürecine, standartların üzerinde fiziki özelliklere ve özel kültürel değerlere sahip ağaç türleridir.
“Korunan Alanların Tespit Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine göre tabiat varlığı olarak sınıflandırılan anıt ağaçlar, sahip olduğu özelliklerden ötürü her türlü önlem alınarak mutlak surette korunmalı ve doğal miras olarak gelecek nesillere bırakılmalıdır.
Ağaç ya da ormanların, özellikle anıt niteliğindeki ağaç ya da meşcerelerin; yörede yaşayan insanlar açısından, görkemli görünüşleriyle saygı duyulan doğal eserler olarak kabul edilmeleri, tarih boyunca toplumların ekonomik ve kültürel yaşamlarını etkilemeleri, ilkçağ toplumları tarafından şan, şeref, zenginlik ve büyüklüğün göstergesi sayılmaları, mitoloji ve destanlara konu olmaları, bazı devletlerin bayraklarında ağaç ve yaprak motifleri olarak yer almaları, devletler arasında yapılan antlaşmalarda simge olarak kullanılmaları ve bulundukları yörelere turizm yönünden katkıda bulunmaları açısından taşıdıkları özellikler, onları önemli kılmaktadır.
Anıt ağaçlar, doğanın kendilerine bahşettiği uzun ömürlerinden ötürü geçmişi geleceğe bağlayan, değeri tartışılmaz zenginliklerimizdendir. Bu ağaçların korunması hem genç beyinlerde soya bağlılık duygularını geliştirmekte hem de doğa sevgisi ve çevre bilincinin kökleşmesine aracı olmaktadır. Toplum belleğini diri tutarak, kuşaklar arasında köprü işlevi gören bu yaşayan kültürel mirasların korunması, gelecek kuşaklar için yapılması gereken önemli bir görevdir. Toplumun ortak mirası olan bu ağaçların korunabilmesi, onlara mutlak özel ilgi gösterilmesi ve bunların ancak topluma mal olması ile mümkündür. Aynı zamanda bulundukları ortamda belki de yüzlerce yıl boyunca ekolojik uyumluluk sergileyen ve varlıklarını devam ettirebilen anıtsal nitelikteki bu ağaçların, bilimsel kriterler ışığında ve çok yönlü olarak değerlendirilmesi gerekir. Bu nedenle bu özellikleri gösteren ağaçların öncelikle doğru tespit edilmesi ve anıt ağaç olarak tescillenerek koruma altına alınması önemlidir.
Bu kapsamda Bakanlığımız olarak hem geçmişimiz hem de gelecek nesillerimiz için çok kıymetli olan anıt ağaç özelliği gösteren ağaçlar tescil edilerek koruma altına alınmaktadır.“
Günümüz itibariyle ülkemiz genelinde 9369 adet anıt ağaç bulunmaktadır. Bu çalışmada tüm bölgelerimizden örnek teşkil edecek anıt ağaçlar seçilerek tanıtılmaya çalışılmıştır. Çalışmada yer verilemeyen diğer anıt ağaçlarımızın da son derece değerli ve kendine özgü boyutsal ve kültürel özelliğe sahip olduğunu hatırlatmak gerekmektedir.
“Bu proje ülkemizde yer alan anıt ağaçların tanıtımını sağlamak, onlar hakkında bilgi vererek koruma bilincini artırmak üzere yapılmıştır.”
